Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi (BAİBÜ) yüksek teknoloji ürünleri geliştirmeye devam ediyor. Fen Edebiyat Fakültesi Fizik Bölümü akademisyenleri bor madeni kullanılarak süper iletken tel üretti. BAİBÜ, Türkiye’de süper iletken konusunda bu ölçekli çalışma yapan tek kurum oldu.
Bor madeninden üretilen süper iletken tel çalışmaları hakkında açıklamalarda bulunan Prof. Dr. İbrahim Belenli, önemli sonuçların ortaya konduğu Ar-Ge çalışmaları sonucunda, elde edilen ürünün eksi 250-270 derecelere kadar soğutulduğunda yüksek akımları geçiren bir süper iletken tel olduğunu söyledi.
Hiçbir direnç olmadan 4,2 kelvinde çok yüksek akımlar geçiren bir tel ürettiklerini kaydeden Prof. Dr. Belenli, “Bu tellerimizi yurt dışına götürüp orada test ettik. Test sonuçları oldukça iyi çıktı. Oradaki sistemde maksimum 150 amper akım verebiliyorlar. Onun tamamını kullandıkları halde bu tellerimiz süper iletkenlikten çıkmadı, yani o akımı dirençsiz taşıdı.” diye konuştu.
“BAİBÜ Olarak Süper İletken Tel Konusunda Türkiye’de Tekiz”
Süper iletken tellerin seri üretiminin dünyada çok eskiden beri yapıldığını söyleyen Prof. Dr. Belenli, “Ama bizim ürünümüzün benzeri ürünler, daha yeni kullanılmaya başlandı. Bu süper iletken teller, bakır tellerle ve diğer iletkenlerle yapılamayan işleri yapıyor. Mesela MR cihazlarının hepsinde süper iletken tel kullanılır. Bizim yapmaya çalıştığımız, parkur bobindi. Parkur bobinler, çok büyük elektrik motorlarında rüzgâr türbinlerinde ve elektrik üretiminde kullanılan bobinlerdir. Türkiye’de, MgB2 yani magnezyum-bor tabanlı süper iletken tel konusunda ciddi çalışan başka kurum yok diye biliyorum. Varsa da bizim ölçeğimizde değildir.” ifadelerini kullandı.
Bilimsel çalışmalarda yerli üretime çok önem verdiklerini vurgulayan Prof. Dr. Belenli, “Bizim asıl odak noktamız, projemizde kullanacağımız cihazların neredeyse tamamının yerli üretim cihazlar olmasıydı. Yerli üretim olmasıyla da bunu ileride daha değişik şekillere büründürme, daha da geliştirme imkânımız olacak, bu açıdan önemli.” dedi.
“Seri Üretim Yaparak Ülkemize Yüksek Teknoloji Ürünü Kazandıracağız”
Hedefleri arasında seri üretim olduğunu da vurgulayan Prof. Dr. Belenli, “Ülkenin katma değeri yüksek ürünlere doğru gitmesi için biz elimizden gelen gayreti gösteriyoruz. Tüm çabamız bunun seri üretime geçmesi ve katma değeri yüksek, teknolojik ürünler haline gelmesi.” dedi.
Yaklaşık 7 yıllık sürecin ardından bor madeninden üretilen, MR cihazları ve rüzgâr türbinlerinde kullanılan süper iletken tel, test için yurt dışına gönderildi. Yapılan testlerden başarıyla geçen tel sayesinde akademisyenler Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından “Proje Performans Ödülüne” layık görüldü.
Süper iletken konusunda büyük başarıya imza atan BAİBÜ Fen Edebiyat Fakültesi Fizik Bölümü Çalışma Ekibi; Prof. Dr. İbrahim Belenli, Prof. Dr. Hakan Yetiş, Doç. Dr. Mustafa Akdoğan, Dr. Öğr. Üyesi Fırat Karaboğa ve Dr. Öğr. Üyesi Asaf Tolga Ülgen’den oluşuyor.
