Page 46 - ekim2021

tüm vücutta ağrı tipiktir. Bazen aşırı burun akıntısı, yon, ferritin ve d-dimerde artış ciddi olgularda önemli
koku ve tat almada bozukluk, ishal, göğüste sıkıntı ve bir tanı kriteridir. Özellikle biyokimyasal bulgular or-
ilerleyen nefes darlığı, çarpıntı görülebilir. Özellik- gan tutulumuna göre patolojik bulunu. Örneğin kalp
le yarım baş ağrısı, nörolojik yakınmalar, unutkanlık, tutulumunda troponin yüksekliği, akciğer tutulumun-
konsantrasyonda zorluk, ciltte döküntü ve parmak da kanda oksijen saturasyon (PO2 >94 ) düşüklüğü,
uçlarında solukluk kızarıklık gibi şikayetler görülebi- böbrek tutulumunda üre kreatinin anomalisi görülür.
lir. Sessiz ilerleyen hipoksi hastalarda aniden kanda İlk hafta içersinde burun boğaz mukozasına yerleşen
oksijen saturasyonunun düşmesi ile görülebilir. Ciddi virusun tanısı PCR ile konulur. Viral yükü yüksek olan
ve kritik olgular hızla nefes açlığı çektiği için kanda hastalarda hastalığı yayma oranı yüksek olduğu için
oksijen saturasyonunun düşmesine bağlı hipoksiye gi- klinik semptomlar başladığı zaman, hemen hasta-
rebilirler. Acil solunum desteği olacağı için bu olgula- nın izole edilmesi gerekir. Hastalığın ilk 10 gününde
rın hastane şartlarında izlemi gerekir. Kuluçka süresi PCR ile antijen burun-boğaz sürüntüsünde saptanır-
1-14 gün arası olup, en fazla yakınma ilk bir haftada ken ilerleyen dönemlerde akciğerin tutulması ile ne-
olur. Yakınmaların uzun sürmesi, inflamatuvar yanıtın gatif bulunabilir. Akciğer tomografisinde buzlu cam
fazla olduğunu gösterir. Birçok olguda akciğer damar- görünümü genelde bilateral, alt zonlarda periferik
larında tıkanma (pulmoner emboli) ve kalpte koroner yerleşimli olarak görülür. Hastalığın ilerlemesi ile ak-
sendromu taklit eden bulgular ortaya çıkabilir. Ba- ciğerde konsolidasyon, plevral, kardiyak sıvı birikimi
zen damar duvarındaki inflamasyon nörolojik stroke ve akut respiratuvar distres sendromu denilen beyaz
tablosu ile de görülebilir. Hastaların altta yatan risk akciğer görülebilir. Son iki ve üçüncü haftalarda ciddi
grubuna göre morbidite ve mortalitesi yüksek görüle- solunum yetmezliği artan hastaların alveol sıvısında
bilir. En fazla ölüm %1-10 arası olup obezlerde, diya- PCR ile antijen pozitifliği gösterilebilir. Bronko-al-
betiklerde, böbrek, kalp yetmezliği ve immun sistemi veolar sıvıda PCR bakılması kesin tanıdır fakat pratik
bozuk malign hastalarda görülebilir. uygulamada kullanımı zordur. Hastalığın başlangıcın-
da hipoksi şikayeti olmadan da akciğerde tomografik
Risk Grupları bulgular görülebilir. Hastalığı geçiren ve aşılama ile
herkesde antikor oluşur veya oluşmayabilir. Aşılama
Hastalık ortaya çıktığı zaman en sık hipertansiyon, di- ile oluşan antikorlar en fazla 3-12 ay istenilen düzey-
yabetik, obezlerde sık görülürken, özellikle ileri yaş de kalacağı şu anki bilgilerle doğrulanmaktadır. Ancak
grubu hastalarda ciddi ölümcül olduğu görülmüştür. immun sisteminde bozukluk olanlarda antikor cevabı
Klinik tablo >65 yaş üstünde daha hızlı seyrederek so- gelişmeyebilir. Hastalığın tanısında antikor bakılması-
lunum yetmezliği tablosunda görülmüştür. Batı dün- nın bir yararı yoktur.
yasında yaşlı bakım evlerinde büyük ölümler saptan-
mıştır. On yaş altı sağlıklı çocuklarda hafif seyreden Tedavi
kovid 19 immun sistemi bozuk çocuklarda son zaman-
larda ağır seyretmektedir. Kalabalık ortamlarda ya- Halen kovid 19 tedavisi tartışmalı olmasına rağmen
şayan, sağlık kuruluşlarında çalışanlar daha çok risk antiviral ajanlar virusun çoğalmasını ve yayılmasını
grubudur. Yapılan bir çalışmada sağlık kuruluşunda önlerken hastalığın tanısı konulduğu zaman kullanılan
çalışan hemşire ve doktorların yarısında enfeksiyon antikoagulan ajanlar damar içi pıhtılaşmaları önle-
görülmüştür. Hasta ile direk temas da bulunan sağlık mektedir. Eğer hastalığın orta ve ciddi durumunda
personelinin mutlaka kişisel hijyen korunma yöntem- aşırı sitokin cevabı görülürse steroid başlanması hayat
lerini çok dikkatli uygulaması gerekir. kurtarıcıdır. Dexamethazon kullanım dozu hastalığın
şiddetine göre hekim tarafından değerlendirilir. Kritik
Tanı safhada hastaların yoğun bakımda yoğun oksijen des-

teği yanı sıra yüksek doz steroid kullanımı mortaliteyi
Hastalığın tanısında mikrobiyoljik ve radyolojik görün- anlamlı olarak etkilemektedir. Hastaların semptoma-
tüleme yöntemleri kullanılır. Biyokimyasal olarak kan tik olanlarında gelişecek bakteriyel ve fungal enfek-
değerlerinde lenfopeni ile karakterize (>800 mm3 ) siyonlar açısından izlenmesi ve uygun antibiyotikle
lökositoz/lokopeni, trombositopeni, CRP, sedimantas- tedavisi gerekir. Kritik hastaların yoğun bakımda iz-

Ekim 2021/Sayı 1
46 BAİBÜ BÜLTEN