Üniversitemiz Gerede Uygulamalı Bilimler Fakültesi ve Bağımlılıkla Mücadele Uygulama ve Araştırma Merkezi iş birliğinde “Bağımlılık: Farkındalık ve Çözüm Yolları” başlıklı panel gerçekleştirildi.
Gerede Elifim Resort Otelde düzenlenen panele; Rektör Prof. Dr. Mustafa Alişarlı, Yüksek İhtisas Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Kadirhan Sunguroğlu, İçişleri Bakanlığı Hukuk Müşaviri Dr. Ayhan Özkan, Cumhurbaşkanlığı Sağlık Politikaları Kurulu Üyesi Dr. Mustafa Uzun, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Bölümü ABD Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yakup Arslan, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cengiz Şahin, Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Aydın Him, Gerede Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mehmet Erdemir Gündoğmuş, Bağımlılıkla Mücadele Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Makbule Tokur Kesgin, Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Sebahat Gücük ve yönetim kurulu üyeleri, İş İnsanı Akif Allar, akademisyenler, Gerede Uygulamalı Bilimler Fakültesi ve Gerede Fen Lisesi öğrencileri katıldı.
Bağımlılıkla mücadelede topyekûn çabanın önemi vurgulandı
Panelin açılış konuşmasını Bağımlılıkla Mücadele Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Makbule Tokur Kesgin yaptı. Merkez olarak bağımlılıkla mücadeleyi sadece akademik sorumluluk değil, aynı zamanda toplumsal bir görev olarak gördüklerini vurgulayan Kesgin, özetle “24 Nisan 2022 tarihinde Resmî Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe giren yönetmeliğimiz doğrultusunda, bağımlılığın her türüne karşı bilimsel, iş birliği ve farkındalık temelli çalışmalar yürütmeyi hedefliyoruz. Bu yolda attığımız adımlardan biri, 1 Eylül 2022 tarihinde Ankara Valiliği ve Yüksek İhtisas Üniversitesi iş birliği ile düzenlenen Ankara Uyuşturucu ile Mücadele Çalıştayı’na katılımımız oldu. Çalıştay kapsamındaki ‘Bağımlılıkla mücadele topyekûn çaba gerektirir.’ vurgusu, merkezimizin vizyonuna yön veren güçlü bir ilham kaynağı oldu. Bu vizyonla yola çıkarak Bolu’da bağımlılıkla mücadele konusunda çeşitli projeler hayata geçirmeye karar verdik.” diye konuştu ve projeler hakkında bilgi verdi; panelde emeği geçenlere teşekkür etti ve bağımlılıklardan uzak, sağlıklı ve bilinçli bir toplum temennisinde bulundu.
“Bağımlılık, halk güvenliği sorunudur.”
Açılış konuşmasının ardından moderatörlüğünü İçişleri Bakanlığı Hukuk Müşaviri Dr. Ayhan Özkan’ın yaptığı panele geçildi. Bağımlılığın sadece Türkiye’nin değil dünyanın sorunu olduğuna dikkati çeken Özkan, özetle “Bağımlılık, sadece bağımlı olan kişiyi değil, ailesini, yakın çevresini ilgilendiren ve sorun yaratan, sağlık çalışanlarına göre halk sağlığı, bana göre aynı zamanda halk güvenliği sorunudur. Özellikle uyuşturucu madde açısından ülkemiz geçiş yoluyken son günlerde maalesef pazarı haline geldi. Dolayısıyla mücadele daha da zorlaştı.” değerlendirmesini yaptı.
Konuşmasının bütününde küreselleşmenin, teknolojik gelişmelerin ve göç olgusunun bağımlılıktaki rolüne değinen Dr. Özkan, özetle “Küreselleşme ile ülkelerin kültürleri saldırıya ve olumsuzluklara açık hale geldi. Devletlerin birey üzerindeki hakimiyetinin zayıflaması insanlara belli ölçüde suç işleme özgürlüğü tanıdı. Değerler sistemi çökmeye başladı. Hele ki 1980’lerden sonra toplumcu topluluk olan Türk halkı, bireyci topluluk olmaya doğru evrildik. Göç dalgası içinde de en büyük darbeyi aile kurumu aldı. Bağımlılıklar arttı; mücadele zorlaştı.” dedi.
“Uyuşturucu maddeleri sadece merak edip kullanma bile, insanı felakete sürükler.”
Yüksek İhtisas Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Kadirhan Sunguroğlu, “Madde Bağımlılığı” konulu sunum yaptı. Bir tür kölelik olarak nitelendirdiği madde bağımlılığında, madde kullanımına başlama yaşı, bağımlılığın evreleri, bağımlılık yapıcı maddeler, bağımlılığın kişide neleri değiştirdiği, madde bağımlılığının sonuçları ve zararları, bağımlılığın nasıl geliştiği ve kısır döngü haline geldiği hakkında ayrıntılı bilgi verdi.
Sunguroğlu, özetle “Madde bağımlılığı psikiyatrik hastalıklara yol açıyor; kansere neden oluyor. Kalp damar sistemimizi bozuyor. Tansiyon, kalp hastalıkları, solunum sistemi hastalıkları… sayılamayacak kadar çok hastalığa sebep oluyor. Bu insanlar, eğitimini, okul-tahsil hayatını kaybediyor; işini kaybediyor. Sonra eşini ve ailesini… Öyle aileler var ki evladı gaspa, hırsızlık olaylarına karıştıktan sonra yanına bile gelmesini istemiyor. Bir aile için en acı tablodur bu. Suça karıştığı için özgürlüğünü kaybediyor ve en sonunda da genç yaşta ölümler gerçekleşiyor. Genç yaşta ölümlerin bağımlılar arasında son derece fazla olduğunu görüyoruz. Kısır döngünün tepesinde ‘Bir kereden bir şey olmaz’ kandırmacası var ama bir kereden çok şey oluyor. Bu yaş grubunda merak çok fazla. Dünyadaki bilimsel ilerlemeyi destekleyen merak çok güzel ama bu alandaki merak insanı felakete sürüklüyor. Bu topyekûn bir harp ve bağımlılıkla, bağımlılık öncesi mücadele edilmeli. Bu mücadelede hep birlikte, el ele olmak zorundayız.” ifadelerini kullandı.
Rektör Alişarlı, hayırlı ve verimli bir etkinlik temennisinde bulundu
Prof. Dr. Kadirhan Sunguroğlu’na Rektör Prof. Dr. Mustafa Alişarlı teşekkür plaketi takdim etti ve panelin düzenlenmesinde emeği geçenlere teşekkür etti; hayırlı ve verimli bir etkinlik temennisinde bulundu. Bağımlılığın çağın çok ciddi bir problemi ve hastalığı olduğunu belirten Rektör Alişarlı, bağımlılıkla mücadelenin önemini vurguladı. Prof. Dr. Sunguroğlu da Rektör Alişarlı’ya plaket takdim etti.
“Ülkemizde 2.5 milyon kişiye yakın bağımlı var.”
Cumhurbaşkanlığı Sağlık Politikaları Kurulu Üyesi ve Hayat Boşluk Kabul Etmez Bağımlılıkla Mücadele ve Eğitim Derneği Başkanı Dr. Mustafa Uzun “Alkol Bağımlılığı” konusunda sunum yaptı. Bağımlılıkla en büyük mücadelenin hiç başlamamak olduğunu vurgulayan Dr. Uzun, özetle “34 yaş ve altı bağımlılıkta hedef grup haline geldik. Önceden geçiş ülkesiydik; Avrupa kullanıcı durumundaydı; fakat şimdi biz de hedef ülke olduk. Avrupa’da yaşlı bir nüfus var; genç nüfus çok azaldı. Bu nedenle artık uyuşturucu tacirleri ülkemizi hedef aldı. Dolayısıyla gençlerimiz hedef haline geldi. 2018 yılında üniversite gençleri arasında yasaklı madde kullanım oranı yüzde 9,7; bu oran liselerde 4,5. Şu anda ülkemizde 2,5 milyona yakın bağımlı var. Bunların yüzde 11’i tehlikeli kullanım sınırında, suça karışıyorlar. Hukuki açıdan suça karışan insanlar aramızda dolaşıyor.” dedi ve bunları topluma kazandırmanın öneminden bahsetti.
Bağımlılıkta erken teşhisin önemine dikkat çekildi
Tüm bağımlılıkların temelinde aynı sorunların yattığını anlatan Dr. Uzun, alkol bağımlılığının klinik belirtileri, bağımlılığın etkileri ve sonuçları, kronik alkolün biyolojik etkileri, psikososyal ve iletişimsel etkileri ve tedavi yaklaşımları hakkında bilgi verdi; bağımlılıkla mücadelede spora ve sanata yönelmenin, öz değerlerimizi kucaklamanın önemini vurguladı. 170 Yeşilay, 191 Sağlık Bakanlığı danışma hatlarının hizmet verdiğini hatırlattı. Erken teşhisin kanserde olduğu gibi bağımlılıkta da önemli olduğunu söyledi.
“Tütün bağımlılığı küresel bir tehdittir.”
Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Bölümü ABD Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yakup Arslan “Tütün Bağımlılığı” konusunda sunum yaptı. Tütün bağımlılığının küresel bir tehdit olduğuna vurgu yapan Arslan, Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisine gönderme yaparak, özetle “Bir kişi temel ihtiyaçlarını karşıladıkça fizyolojik, güvenlik, sevgi, saygınlık, kendini gerçekleştirme aşamasına geçiyor yani tam bağımsız oluyor. Ancak bu piramidin basamaklarında bir sorun olduğunda piramit çatlıyor ve bağımsızlık elden gidiyor; bağımlılık yapıcı maddeler devreye giriyor. En temelde tütün bağımlılığı bulunuyor. Bu maddeler, çok ulaşılabilir, çok kolay elde edebilir ve en önemlisi yasak değil. Yasak olmamasının altını çizmek gerekiyor. Diğer bağımlılıklara da temel oluşturuyor, çoklu bağımlılıklara neden oluyor. Bu bir kısır döngü; ‘Bir kereden bir şey olmaz’ diye başlıyor, ‘Nasıl olsa bırakırım’ diye devam ediyor, arada bir bırakıyor ama tekrar başlıyor. Bu bir bağımlılık döngüsünü oluşturuyor. Bizim hedefimiz, bu döngüye kimsenin girmemesi; girmişse çıkmasını sağlamak ve çıktıysa girmesini engellemek.” diye konuştu.
“Tütün bağımlılığı, ilan edilmemiş bir pandemidir.”
“Tütün sadece kişisel değil, toplumsal değil küresel bir sorundur.” diyen Arslan, tütün içeriği ve zararları hakkında ayrıntılı bilgi verdi; yeni tütün ürünleri hakkında gençleri uyardı. Sigara bir pandemi mi? sorusunu, özetle “205 ülkede sigara içiliyor; 1.2 milyardan çok insan sigara kullanıyor. Her yıl 8.3 milyondan fazla kişinin ölümüne yol açıyor. Bu yüzyılda 1 milyardan fazla ölüm bekleniyor. Ülkemize baktığımızda 20 milyondan fazla sigara bağımlısı var. Covid 19 bir pandemi ise, bu da ilan edilmemiş bir pandemidir.” diye cevapladı.
“Kariyer gelişimi ve iyi zaman yönetimi bağımlılığı önler.”
Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cengiz Şahin “Teknoloji Bağımlılığı” konusunda sunum yaptı. Bağımlılığı “Kullanıldığında bireye haz veren, gelecekteki olumsuz sonuçları bilinmesine rağmen kullanılmaya devam eden, kontrol edilemeyen düşkünlük” olarak tanımlayan Şahin, kariyer gelişimi ve iyi zaman yönetiminin bağımlılığı önleyen en önemli iki unsur olduğunu vurguladı.
Teknolojinin insan hayatındaki önemi, teknolojinin amacına uygun kullanılmamasının ortaya çıkardığı sorunlar ve teknoloji bağımlılığının gelişim aşamalarını anlatan Prof. Dr. Şahin, özetle “Teknolojiyi amacı dışında kullanmaya başladıysak, kullanırken çok fazla zaman harcıyorsak ziller çalmaya başlıyor. Saplantı haline gelirse problem büyüyor. Kişinin kontrolünü kaybetmesi, kendini denetleyememesi ve olumlu bir yaşam sürdürememesi durumuna bağımlılık diyoruz.” dedi ve teknoloji bağımlılığının davranışsal sonuçları ve tedavi yaklaşımları hakkında bilgi verdi.
Teşekkür belgeleri takdim edildi
Soru cevap bölümünün ardından panelistlere teşekkür belgeleri takdim edildi. Panelin düzenlenmesinde emeği geçen Uluslararası Ticaret ve Lojistik Topluluğu ile Sanat ve Tiyatro Topluluğu danışman akademisyenleri ve öğrencilerine teşekkür belgeleri verildi.
