Page 41 - Bulten2.sayi-2022

RÖPORTAJLAR I KASIM-ARALIK 2021 I SAYI 2
HABERLER I KASIM-ARALIK 2021 I SAYI 2

Yunus Emre’nin kimliği Yunus Emre’nin Anadolu’da
hakkında neler söylersiniz? Türk-İslam kimliğinin oluşum

Yunus Emre, bu toprağın bahçıvanlarından biridir. Bu top- ve devamındaki yeri nedir?

rak derken, elbette içinde yaşadığımız vatan toprağını kas-
tediyoruz. Bununla birlikte toprak metaforu, dili, zihniyeti Benim bu konuda bir düşünce üçgeni metaforum var; iz-
ve düşünceyi de içine alır. Dolayısıyla bu toprağı vatan kı- ninizle onu zikretmek isterim… Türkistan’da “ulu kişi”leri
lan iksir, söz varlığımızda saklıdır. O söz varlığı, manadır. yetiştiren mektebin üç temel isimden esinlendiğini, onların
Yunus Emre, o mana tohumunu sözüyle bu toprağa ekmiş- hamurunu bu üç ismin ve dolayısıyla onların temsil ettiği
tir. Evet, toprağımızı işlemiş, hayata, dünyaya ve zamana ilim geleneğinin yoğurduğuna kaniyim. Kim bunlar? Evvela
dair bize bir fikir vermiştir. Fıkıh’ta İmâm-ı A’zam Ebû Hanife, Kelam’da İmam-ı Ma-

Bütün bu hizmetlerine karşın, o kendi hayatını sırlamayı turîdî ve Tasavvufta yani irfanda Pîr-i Türkistan… Bizim dini
da bilmiştir. Bendeniz onu ve onun gibi, eserleriyle anılan kültürümüzün kurucu isimleri bunlardır. O bakımdan dü-
“büyük ruhları” hep, “meşhur meçhul” olarak tanımlarım. şünce üçgeni diyorum. Yunus Emre, bu üçgenin ortaya koy-
Eser önde, ama hayat saklı kalmış. Buna müstağni olmak maya çabaladığı idraki tevârüs etmiş bir bilgedir. Dolayısıy-
diyoruz; kendini kenarda tutabilmek… Yunus, müstağnidir. la, onun şiirlerinde Fıkhın-Kelamın ve Tasavvufun ruhunu
Fakat yine de eldeki kaynaklardan yola çıkarak bir resim birlikte görmek mümkündür. Varlıkla, bilgiyle ve ahlakla
çizme imkânına sahibiz. Buna göre o, devrinin câri olan alakalı tasavvurlarında bu perspektif hâkimdir. Bu pers-
ilimlerini tahsil etmiş, ilmiye içinde görevler ifa etmiş, bi- pektif, bizim kimliğimizi inşa ediyor. Onun sevgiden, aşk-
lahare öğrendiği bilgileri hakikat seviyesinde bir anlama tan, merhametten, insana değer vermekten söz etmesinin
kavuşturmak için Tapduk Emre’nin çırağı olmuş, “bir ga- altında yatan iksir bu ilmî zihniyette saklıdır. Saadet ve
rip derviş” olarak kendini tanımlamış bir âşıktır. Ne dedik? huzur iksiri, buradadır. Demem o ki, Yunus’un Anadolu’da
Şunu söyledik: Yunus, âlim, ârif ve âşıktır… Bu üç vasfı bün- inşa ettiği Türk ve Müslüman kimlik, ilmî ve fikrî temellere
yesinde barındırdığı için de sözü tesir etmişi kalıcı olmuş- sahip, sağlam bir kimliktir. Kendisiyle barışık, hâdiseleri
tur. Böylece bu toprağı işleyen bahçıvan olma hüviyetine hikmet nazarıyla yorumlayan ve maveraya müteveccih bir
ermiştir. kimlik. Bu kimliğin dili, sevgi dilidir, muhabbet dilidir.

Yunus Emre ve şiirlerinin Yunus Emre şiirinde mesajı
Türkçe/Türk edebiyatı günümüze ulaşan yönler
mevcut mudur?
tarihindeki yeri nedir?

Yunus’u, Pîr-i Türkistan’ın açtığı dil arkında ilerleyen bir Elbette mevcut. Tevhitten, Allah’a sığınmaktan, Hz. Pey-
şair olarak tanımlamak mümkündür. Pîr-i Türkistan kim? gamber’e bağlılıktan, insanı sevmekten söz eder, kalp hu-
Hoca Ahmed Yesevî. O ne yaptı? Hikmetleriyle dilimizi haki- zurundan, gönül kazanmaktan… Dünyanın geçiciliğinden.
kat dili haline getirdi. Türkçeyi şiir diline tebdil etti. Yunus Ölümden, hesap gününden. Şimdi bu konular, evrensel
ise, bu arktan beslenerek Anadolu Türkçesinin serçeşmesi konulardır; bütün zamanlarda, insanın yaşadığı her yerde
oldu. Bu itibarla da onu, “Türkçenin süt dişi” olarak tavsif güncel olan konular. Modası geçmeyen konular. Bu itibarla
edenler oldu. Bu bakımdan o, kurucu bir kişiliktir. Dilimizi Yunus, her ne kadar sözünü asırlar öncesinde söylese de,
kurmuş, bir şiir mektebi inşa etmiştir. Bu mektebin adı, daima güncel, daima yenidir. Ondan öğreneceğimiz çok,
Yunus Mektebidir. Onun gibi söylemek, daha sonraki şair- ama çok şey var.
ler için mühim bir gaye olmuştur. Bu yüzden de Yunus’lar
çoktur; onların her biri, ustalarının adını da zaman içinde
yaşatmışlardır.

Kasım-Aralık 2021/Sayı 2 41
BAİBÜ BÜLTEN
Kasım-Aralık 2021/Sayı 2 41
BAİBÜ BÜLTEN